Kepez Belediyesi, Varsak’taki bilinmeyen ve kaderine terk edilen antik kent Lyrboton Kome’yi, gün yüzüne çıkarmak ve kültür turizmine kazandırmak için çalışma başlattı.

Perge uygarlığının bir köyü olan Lyrboton Kome, turizmin başkenti Antalya’nın kent merkezinin hemen yanı başında bulunmasına karşın, şehirde yaşayanların varlığından haberdar olmadığı tarihi bir kent.

 Elai Baris (Yağ çiftliği) olarak bilinen bu antik kent, Varsak’ın kuzeyinde doğa harikası tepecikte yer alıyor. Bitki örtüsünün işgalindeki, definecilerin tehdidi adlındaki antik kentin gün yüzüne çıkarılması birkaç kez gündeme gelmiş ancak gerekli çalışmalar yapılmamıştı.

Kepez Belediye Başkanı Hakan Tütüncü, 2014 Mahalle seçimlerinde Lyrboton Kome’yi, turizme kazandırmayı vaat etmişti. Başkan Tütüncü, 70 projesi arasında yer alan bu vaadi gerçekleştirmek için kolları sıvadı.

Tütüncü’den antik kente keşif
 
Tütüncü, Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik’le antik kente keşif çalışması yaptı.

Keşif gezisine Başkan Yardımcıları Sebahat Adanır, Mustafa Sağdur, Ramazan Alanay ile İmardan Sorumlu Başkan Danışmanı Ramazan Eçiş, Cap Servisi Sorumlusu ve Şehir Plancısı Barış Soykam da eşlik etti. Tütüncü ve beraberdekiler, çalılık, taşlık ve çamurlu bir arazide zorlu bir yürüyüşten sonra antik kente ulaşabildiler.
 
Prof. Dr. Nevzat Çevik,  burada 1996 yılında ilk arkeolojik araştırmaları yaptığı Lyrboton Kome’yi kentinin, tarihi hakkında ve bölgede yapılacak çalışmalarla ilgili Tütüncü’ye bilgi verdi.
 
Kepez’e turizm kimliği kazandıracak

Başkan Tütüncü de açıklamasında şehir merkezine yakın bir alanda Varsak’ın hemen üzerinde yaklaşık 2 bin yıllık tarihi olan bir yerleşim yerini gün yüzüne çıkarmak için keşif çalışması yaptıklarını söyledi.
Antik yerleşim yerinin Kepez’e turizm kimliği kazandıracağına işaret eden Tütüncü, şunları söyledi: “Bürokratlarımızla birlikte antik Lyrboton Kome’yi gün yüzüne çıkarabilmek ve kültür turizminin hizmetine sunabilmek için ilk adımı atıyoruz. Bundan sonraki süreçte yapacağımız çalışmalarla birlikte antik kent, Kepez’in de turizmden, pay almasını katkı sağlayacak bir yer olacak.  Lyrboton Kome çok geniş bir alan. Yapılacak çok çalışma var.  Örneğin şehrin yolunun bu bölgeye bağlanması gerekiyor.  Dik bir yamacı tırmanarak, çalılık ve taşlık bir arazide yürüyerek antik kente ulaştık. Bağlantı yolunun yapılması başta olmak üzere, gerekli çalışmaları yaparak antik kenti Antalya’ya kazandıracağız. Lyrboton Kome’nin turizme kazandırılması 70 projemizde yer alıyordu. Bitki temizliğinin, bağlantı yollarının yapılmasıyla bu kenti turizmin dikkatine sunacağız. Daha sonra rölöve, restorasyon çalışmalarıyla antik kentin ayağa kaldırılması,  bir kültür haziresi olarak Antalya’ya armağan edilmesi gerekiyor.”

Zeytinyağı üretim köyü

Prof. Dr. Nevzat Çevik de Lyrboton Kome ile ilgili şu bilgileri verdi: “Burası, antik adıyla Lyrboton Kome’dir. Elai Baris olarak da bilinir (Yağ Çiftliği).  Büyük bir antik zeytinyağı üretim köyüdür, Lyrbos Köyü, Perge’ye bağlıdır. Kadersizliği; bırakın turisti, Antalyalılarıın bile binde birinin ancak bildiği, özel ama küskün ve yetim yerlerden biri olmasıdır. Helenistik Dönem’de de burada yerleşim olması beklense de kalıntılar büyük çoğunlukla Roma ve Bizans Dönemi’nden kalmadır. Bugünkü Varsak’ın adı 13. yy başında yöreye gelen Üçok boyundan Tatar Serdarı Baçu Han’ın 6 oğlundan biri olan Varsak Bey’den gelir: O gün bu gündür bölgenin adı  “Varsak”tır. Bölgenin her yanında keşfettiğimiz zeytinyağı işlikleri en çok buradadır. Çok sayıda ve entegrelikler yüksek bir yağ üretimi olduğunu göstermektedir.
Bu üretimin ve yerleşimde yaşanmışlığın diğer izleri çok sayıda sarnıç, 80’in üzerinde mezar, 2 kattlı korunmuş konutlar, 1 küçük hamam ve 3 de kilisedir. Döşemealtı’ndan gelip Perge’ye giden Via Sebaste (İmparator Yolu) da buradan geçer. “